ตั้งแต่เดือนสิงหาคมปี 2025 เป็นต้นไป กฎหมาย **AI Act** กฎระเบียบสำหรับโมเดลปัญญาประดิษฐ์ (AI) จะเริ่มบังคับใช้ ซึ่งเป็นข่าวใหญ่สำหรับคนที่ทำงานเกี่ยวกับ AI ไม่ว่าจะเป็นคนที่ใช้งาน ChatGPT, Gemini, Claude หรือโมเดล AI ใหญ่ๆ เจ้าอื่นๆ กฎหมายนี้ถูกออกแบบมาเพื่อควบคุมและจัดระเบียบการใช้ **โมเดล AI ทั่วไป** ให้สอดคล้องและปลอดภัยมากขึ้น
อะไรคือ AI Act? ทำไมสำคัญ?
AI Act คือกฎหมายที่ครอบคลุมและละเอียดที่สุดในโลกตอนนี้เกี่ยวกับ AI ออกมาตอนเดือนสิงหาคมปีที่ผ่านมา มีจุดตั้งใจให้คนที่พัฒนาโมเดล AI ต้องรับผิดชอบมากขึ้น โดยเฉพาะเรื่องความโปร่งใส ความปลอดภัย และการลดปัญหาเรื่องลิขสิทธิ์
- มีระบบประเมินความเสี่ยง ตั้งแต่ก่อนที่จะปล่อยโมเดลสู่ตลาด และหลังจากนั้น
- มีกฎจรรยาบรรณสมัครใจ (voluntary code of conduct) ที่ช่วยลดการใช้โมเดลไปสร้างเนื้อหาละเมิดลิขสิทธิ์
เราจะเห็นว่าเป้าหมายคือให้ผู้พัฒนา AI เกิดความรับผิดชอบต่อสิ่งที่โมเดลของตัวเองสร้างออกมา
แต่…ทำไมถึงมาช้าและยังงงๆ กับกฎหมายนี้?
ถึงแม้ว่ากฎหมาย AI Act จะเริ่มใช้แล้ว แต่จนถึงตอนนี้ก็ยังมีคำถามเยอะมากเกี่ยวกับวิธีตีความกฎนี้ เช่น ทนายจาก Dentons สาขาปรากเคยบอกไว้ว่า “ยังไม่ชัดเจนว่ากฎหมายนี้จะอ่านอย่างไร” จนเพิ่งมีการเปิดตัว “รหัสปฏิบัติที่ดีสำหรับโมเดล AI ทั่วไป” ซึ่งเป็นจุดเริ่มที่ทำให้คนพัฒนา AI เข้าใจหน้าที่และภาระตามกฎหมายได้ดีขึ้น
อย่างไรก็ตาม รหัสนี้เป็นแค่ **ทางเลือก** ใครไม่อยากเข้าร่วมก็ได้ แต่ถ้าเข้าร่วมจะได้เปรียบตรงที่พิสูจน์ได้ง่ายว่าปฏิบัติตามกฎหมายเรื่องโปร่งใส ลิขสิทธิ์ และความปลอดภัย ส่วนคนที่ไม่เข้าร่วม ก็ต้องแสดงให้เห็นว่าทำมาตรการอย่างเข้มแข็งและเหมาะสม
คนในวงการมองยังไงกับรหัสจรรยาบรรณนี้?
- Daniil Shakhovsky จาก Lexicon Labs บอกว่า รหัสแบบสมัครใจแบบนี้ยังไม่พอ
การรอช้าแบบนี้ทำให้เราโดนผูกขาดโดยผู้เล่นใหญ่ที่ไม่มีอะไรตรวจสอบได้ ต้องมีกรอบกฎหมายขั้นต่ำที่บังคับจริงๆ กับโครงสร้างพื้นฐานที่ทำงานได้จริง - Lukáš Benzl จากสมาคม AI เช็ก ว่าการมีรหัสนี้เป็นก้าวสำคัญแต่ก็มาช้าเกินไป
ผู้พัฒนา AI ส่วนใหญ่ยังไม่แน่ใจว่าต้องทำอะไรจริงๆ และนี่ทำให้แผนงานทั้งหลายช้าและไม่มั่นใจในกรอบกฎหมาย นอกจากนี้เขายังแนะนำให้รีวิวและปรับปรุงความเร็วและความเรียบง่ายของกฎหมายนี้ถ้าอยากให้ยุโรปเป็นผู้นำเทคโนโลยี
แล้วทำไมเรื่องนี้ถึงมีผลกับเราคนทำงานรุ่นใหม่?
ถ้าเพิ่งเริ่มทำงาน หรือกำลังจะเริ่มสร้างธุรกิจ หรือเป็นคนทำ **contents** และกำลังมองหา AI tools มาใช้งาน อย่าง ChatGPT หรือโมเดลอื่นๆ กฎหมายนี้ก็เกี่ยวข้องตรงที่:
- จะทำให้เครื่องมือ AI ที่เราใช้ มีความปลอดภัยและถูกกฎหมายมากขึ้น
- ช่วยให้เราไม่เจอกับปัญหาเนื้อหาที่ละเมิดลิขสิทธิ์ ที่อาจตามมาทีหลัง
- ทำให้เลือกใช้ AI ที่น่าเชื่อถือและโปร่งใสมากขึ้น เพราะผู้ให้บริการต้องพิสูจน์ตัวเอง
- ถ้าเราสร้างธุรกิจเกี่ยวกับ AI ก็ต้องเข้าใจความรับผิดชอบและข้อจำกัดเพื่อทำให้ถูกกฎหมาย
สรุปคือ ถึงแม้ AI Act จะมากันช้าและยังมีความไม่ชัดเจน แต่ก็เป็นสัญญาณว่าโลกและยุโรปกำลังจริงจังกับ AI มากขึ้น ซึ่งถ้าเราเข้าใจและเตรียมตัวได้ตั้งแต่เนิ่นๆ จะได้ใช้ AI อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัยกว่าเดิม
ที่มาของข้อมูล https://europeannewsroom.com/from-august-rules-for-artificial-intelligence-models-apply-according-to-experts-late/
